Ognas da Pardiala - Isla
Cuntrada
Las Ognas èn l’object nr. 5 da las surfatschas umidas da la Svizra d’impurtanza internaziunala. Ellas èn restanzas da las palids da vallada, ina giada fitg derasadas, ed in exempel da ritgezza singulara per la cuntrada umida da riva sin quest stgalim d’autezza. Ils auals da San Pieder e da Valata furman ensemen cun il Rain la planira alluviala stendida. Pervi dals rempars da riva e la tschiffada da l’aua na stattan las Ognas betg pli en la planira alluviala dal Rain. Singulas zonas vegnan dentant inundadas mintga primavaira entras ils auals laterals.
Flora
Cunquai che las inundaziuns mancan han ils blers guauds dad ogna pers lur caracter da pionier. En il delta da l’aual da Valata crescha in guaud da riva tipic cun saleschs, ogna grischa, suvi nair, alaussa e bleras chaglias autas. Ils bratschs d’aua morta, puzs e paltauns porschan per part anc buns spazis da viver per arlogns sut l’aua, societads da plantas che nodan sin l’aua, per channaida e channarel. Sin singuls bots da glera cuverts da tschispets setgs creschan var 40 spezias da plantas.
Fauna
Impurtant abitadi per utschels da l’aua sco plazza da cuar e per utschels migrants, tranter auter pestgaderins, channarels da palì, rivauns cumins, arlogns da l’aua, becassinas da palì e diversas spezias d’andas. Ins ha era observà bleras ulteriuras spezias d’utschels chantadurs sco pitgaspina brins, cots da matg u puppenbrins, fustgettas, pitgalains e masets.
Impurtanta plazza da frega per piutschas da muntogna, raunas da prada e rustgs brins. Abitadi impurtant per diversas spezias da luschards, serps e mamifers pitschens. Ritga fauna d’insects.
Concept da protecziun
En il territori da contract vegn il terren utilisà a moda graduada davent da la pastgira pasculada intensivamain enfin a surfatschas, nua ch’èn lubidas mo intervenziuns per mantegnair la finamira da protecziun. Per il guaud e la pastgira èn ins sa cunvegnì a plans d’utilisaziun spezials sin basa da valitaziuns dal lieu. Per engrondir la surfatscha d’auas stagnantas han ins creà novas auas.